Một trong những phương pháp hiệu quả và mạnh mẽ giúp doanh nghiệp sản xuất nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm và giảm chi phí là 3D5S. Đây là phương pháp phổ biến tại các doanh nghiệp Nhật Bản và đã được áp dụng tại nhiều doanh nghiệp Việt Nam. Hãy cùng DACO tìm hiểu 3D5S là gì, doanh nghiệp có thể ứng dụng 3D5S trong sản xuất như thế nào.
1. 3D5S là gì?
1.1 3D là gì?

3D là phương pháp bắt đầu từ 3 chữ D: Đúng sản phẩm, Đúng số lượng và Đúng vị trí. 3D hướng đến việc đảm bảo tính chính xác và hiệu quả trong quản lý vật tư, nguyên vật liệu. Mỗi chữ D đóng vai trò then chốt trong việc vận hành trơn tru của quy trình sản xuất.
- Đúng sản phẩm: Đảm bảo sử dụng đúng loại nguyên vật liệu, đúng phiên bản, đúng quy cách theo yêu cầu sản xuất. Nhờ vậy tránh sai sót trong quá trình sản xuất, giảm thiểu sản phẩm lỗi, hàng hỏng và tiết kiệm chi phí. Ví dụ trong sản xuất điện thoại, việc sử dụng đúng loại chip, đúng màn hình theo thiết kế rất quan trọng.
- Đúng số lượng: Đảm bảo cung cấp đủ số lượng nguyên vật liệu cần thiết cho sản xuất, tránh tình trạng thiếu hụt gây ra gián đoạn sản xuất. Đồng thời cần tránh tồn kho quá mức gây lãng phí không gian, vốn và tiềm ẩn rủi ro hư hỏng, mất giá. Ví dụ, dựa trên kế hoạch sản xuất, cần chuẩn bị đúng số lượng linh kiện để đáp ứng tiến độ.
- Đúng vị trí: Đảm bảo nguyên vật liệu được đặt đúng vị trí quy định, dễ dàng tìm kiếm và sử dụng. Việc này giúp tiết kiệm thời gian, công sức tìm kiếm vật tư, tăng hiệu suất làm việc và giảm thiểu rủi ro mất mát, thất lạc. Ví dụ trong kho hàng, mỗi loại nguyên vật liệu cần được đặt ở khu vực riêng, được dán nhãn rõ ràng.
Khi tìm hiểu 3D5S là gì, thì phương pháp 3D chính là kim chỉ nam giúp doanh nghiệp sản xuất đảm bảo được tính chính xác, đáp ứng những nhu cầu của khách hàng một cách hiệu quả (đúng sản phẩm), và giảm lãng phí (đúng số lượng).
1.2 5S là gì?

5S là một phương pháp nổi tiếng nhằm tạo ra một môi trường làm việc ngăn nắp, sạch sẽ, an toàn và hiệu quả. 5S là viết tắt của 5 chữ cái tiếng Nhật bắt đầu bằng S: Seiri (sàng lọc). Seiton (sắp xếp), Seiso (sạch sẽ), Shitsuke (săn sóc), Shukusei (sẵn sàng). Cụ thể ý nghĩa của chúng như sau:
- SERI (Sàng lọc): Đây là quá trình xem xét, phân loại và loại bỏ những thứ không cần thiết tại nơi làm việc. Các vật dụng không liên quan hoặc không cần thiết (dụng cụ, thiết bị, nguyên vật liệu, đồ dùng hỏng, lỗi, quá hạn v.v.) cho hoạt động tại khu vực sẽ được tách ra khỏi các vật dụng cần thiết, sau đó loại bỏ hoặc chuyển ra khỏi khu vực sản xuất. Chỉ những vật dụng cần thiết mới được giữ lại trong không gian làm việc. S1 thường được thực hiện định kỳ.
- SEITON (Sắp xếp): Sắp xếp liên quan đến việc bố trí dụng cụ, bán thành phẩm, nguyên vật liệu, hàng hóa tại các vị trí hợp lý để dễ nhận biết, dễ lấy và dễ trả lại. Nguyên tắc của S2 là mọi vật dụng cần thiết đều có vị trí được quy định rõ ràng và có dấu hiệu nhận biết. Việc tuân thủ S2 là rất quan trọng để nâng cao hiệu quả làm việc.
- SEISO (Sạch sẽ): Bước này nhấn mạnh việc giữ gìn vệ sinh tại nơi làm việc, đảm bảo máy móc, thiết bị, dụng cụ và các khu vực xung quanh luôn sạch sẽ để duy trì môi trường an toàn và đẹp mắt. S3 cũng là hoạt động cần được tiến hành định kỳ.
- SEIKETSU (Săn sóc): Giai đoạn này nhằm duy trì và chuẩn hóa ba chữ S đầu tiên (Seri, Seiton và Seiso) một cách hệ thống. Để duy trì 3S, các quy định rõ ràng được thiết lập, nêu rõ phạm vi trách nhiệm 3S của từng cá nhân, cách thức và tần suất triển khai 3S tại từng khu vực. S4 tạo dựng ý thức tuân thủ và cải tiến liên tục trong tổ chức.
- SHITSUKE (Sẵn sàng): Hình thành thói quen tự giác tuân thủ nghiêm ngặt các quy định tại nơi làm việc. Sẵn sàng thể hiện ở thái độ chủ động của mỗi nhân viên đối với các hoạt động 5S. Mỗi thành viên đều nhận thức rõ tầm quan trọng của 5S, chủ động kết hợp các quy chuẩn 5S vào công việc hàng ngày để tăng năng suất cá nhân và nâng cao hiệu quả chung của công ty.
Trong 3D5S thì 3D (Đúng sản phẩm – Đúng số lượng – Đúng vị trí) giúp quản lý vật tư hiệu quả, trong khi 5S tạo ra môi trường làm việc thuận lợi để áp dụng 3D một cách hiệu quả. Sự kết hợp 3D5S giúp doanh nghiệp tối ưu hóa toàn diện quy trình sản xuất, từ khâu quản lý vật tư đến vận hành sản xuất, góp phần nâng cao năng suất, chất lượng và hiệu quả kinh doanh.
2. Lợi ích của 3D5S là gì trong sản xuất
Những lợi ích mà doanh nghiệp sẽ đạt được khi ứng dụng 3D5S:
2.1 Quản lý vật tư hiệu quả, giảm thiểu lãng phí
- Giảm tồn kho: Việc áp dụng “đúng sản phẩm - đúng số lượng” trong 3D5S giúp doanh nghiệp kiểm soát chặt chẽ lượng vật tư tồn kho, tránh dư thừa. Từ đó giảm chi phí lưu kho, bảo quản hàng hoá tốt hơn và hạn chế rủi ro hư hỏng, mất giá hàng hoá.
- Hạn chế thiếu hụt vật tư: “Đúng số lượng” trong 3D5S tức là đảm bảo có đủ nguyên vật liệu cho sản xuất, tránh gián đoạn do thiếu vật tư, giúp duy trì tiến độ hoạt động sản xuất.
- Loại bỏ lãng phí do sử dụng sai vật tư: “Đúng sản phẩm” trong 3D5S giúp đảm bảo sử dụng đúng vật tư yêu cầu, tránh lãng phí do sử dụng sai
- Tối ưu hoá không gian lưu trữ: “Đúng vị trí” trong 3D5S kết hợp với 5S giúp sắp xếp kho bãi khoa học, gọn gàng, tối ưu không gian lưu trữ, dễ dàng kiểm soát vật tư.
2.2 Nâng cao hiệu quả sản xuất
- Tăng năng suất: Nhờ 3D5S, tìm kiếm vật tư nhanh chóng và sử dụng đúng vật tư giúp giảm thời gian chết downtime trong sản xuất, tăng hiệu suất làm việc.
- Cải thiện chất lượng sản phẩm: “Đúng sản phẩm” trong 3D5S đảm bảo chất lượng đầu vào, giảm lỗi sản phẩm do sử dụng sai nguyên vật liệu, từ đó nâng cao chất lượng đầu ra.
- Giảm thời gian sản xuất: 3D5S giúp quy trình quản lý vật tư hiệu quả, rút ngắn thời gian chuẩn bị vật tư.
2.3 Nâng cao hiệu quả quản lý
- Quản lý kho bãi hiệu quả: 3D5S trong sản xuất giúp hệ thống hoá việc quản lý kho bãi, dễ dàng kiểm soát nhập xuất tồn, theo dõi tình trạng vật tư, cung cấp dữ liệu chính xác cho việc ra quyết định
- Nâng cao sự chuyên nghiệp: Áp dụng 3D5S tạo ra một môi trường làm việc chuyên nghiệp, ngăn nắp, gọn gàng, nâng cao hình ảnh của doanh nghiệp
- Cải thiện tinh thần và đời sống của nhân viên: Môi trường làm việc sạch sẽ, gọn gàng, an toàn nhờ 3D5S giúp nâng cao tinh thần, động lực làm việc và sức khỏe tinh thần của nhân viên.

3. Ứng dụng 3D5S Samsung đã thực hiện như thế nào?
Samsung, một trong những tập đoàn điện tử hàng đầu thế giới, đã áp dụng thành công 3D5S trong hệ thống sản xuất của mình. Dưới đây là một số điểm nổi bật trong việc triển khai 3D5S tại Samsung:
- Đúng sản phẩm: Samsung sử dụng công nghệ AI và RFID để nhận diện sản phẩm, đảm bảo đúng sản phẩm được đưa vào đúng giai đoạn sản xuất hoặc vận chuyển.
- Đúng số lượng: Ứng dụng các hệ thống quản lý sản xuất MES và các giải pháp tự động hóa như robot, nhằm giám sát chính xác số lượng cần thiết của từng sản phẩm trên từng công đoạn, thực hiện tốt 3D5S.
- Đúng vị trí: Sử dụng hệ thống định vị và đánh dấu rõ ràng, giúp các thành phần sản xuất được lưu trữ và sắp xếp đúng vị trí, hỗ trợ hiệu quả cho quá trình sản xuất và giảm thời gian tìm kiếm nguyên vật liệu.
- Sàng lọc (Seiri): Định kỳ loại bỏ các công cụ hoặc nguyên vật liệu không cần thiết, giúp tối ưu hóa không gian làm việc và giảm lãng phí.
- Sắp xếp (Seiton): Áp dụng 3D5S Samsung sắp xếp khoa học các khu vực làm việc, với các dụng cụ và nguyên vật liệu đặt ở vị trí dễ tìm, dễ thấy và dễ lấy, giúp giảm thiểu thời gian không cần thiết.
- Sạch sẽ (Seiso): Thực hiện 3D5S Samsung đảm bảo các khu vực sản xuất luôn sạch sẽ, hạn chế bụi bẩn và lỗi sản phẩm, giúp duy trì chất lượng sản xuất.
- Săn sóc (Seiketsu): Thực hiện 3D5S Samsung duy trì các tiêu chuẩn vệ sinh và sắp xếp, đảm bảo mọi quy trình được tuân thủ đúng yêu cầu.
- Sẵn sàng (Shitsuke): Ứng dụng 3D5S Samsung xây dựng và duy trì kỷ luật trong nhà máy thông qua đào tạo và thực hành 5S thường xuyên.
Samsung sử dụng hệ thống MES (Manufacturing Execution System) để theo dõi và ghi lại dữ liệu từ quá trình sản xuất, kết hợp với nguyên tắc 3D5S Samsung đảm bảo quy trình sản xuất hiệu quả và liên tục cải tiến. MES cung cấp khả năng giám sát theo thời gian thực, giúp Samsung dễ dàng quản lý đúng số lượng sản phẩm ở đúng vị trí, đồng thời đảm bảo môi trường sản xuất tuân thủ các tiêu chuẩn 5S.
Hệ thống SEEACT-MES của DACO, đơn vị có hơn 15 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực tự động hóa sản xuất, là giải pháp tối ưu hóa hoàn hảo khi kết hợp các nguyên tắc 3D5S vào quy trình sản xuất. SEEACT-MES mang lại cái nhìn toàn diện và dữ liệu chi tiết cho các nhà quản lý, từ đó giúp doanh nghiệp duy trì hiệu suất cao nhất và đạt được tiêu chuẩn chất lượng hàng đầu, tương tự như cách Samsung đã ứng dụng thành công các nguyên tắc 3D5S trong sản xuất.

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế toàn cầu, việc ứng dụng 3D5S là một phương án hiệu quả cho các doanh nghiệp muốn nâng cao sức cạnh tranh trên thị trường. Bằng sự cam kết và nỗ lực từ ban lãnh đạo đến toàn thể nhân viên và kiên trì áp dụng 3D5S, doanh nghiệp hoàn toàn có thể gặt hái được những thành công như kỳ vọng.
Ngoài ra, để việc triển khai 3D5S đạt hiệu quả tối ưu, việc ứng dụng hệ thống quản lý sản xuất sẽ hỗ trợ đắc lực và duy trì 3D5S, giúp doanh nghiệp thực hiện 3D5S hiệu quả hơn. Để tìm hiểu thêm và nhận demo miễn phí hệ thống SEEACT-MES, bạn hãy liên hệ đến hotline DACO: 0904.675.995.
Xem thêm: