Từ những chiếc máy hơi nước khổng lồ của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ nhất, đến dây chuyền sản xuất hàng loạt của lần thứ hai và sự bùng nổ của máy tính và internet trong lần thứ ba, nhân loại đã liên tục chứng kiến những bước chuyển mình mạnh mẽ nhờ vào tiến bộ công nghệ. Ngày nay, chúng ta đang sống trong một cuộc cách mạng hứa hẹn sẽ tái định hình thế giới theo những cách chưa từng có tiền lệ: Công nghệ 4.0. Nhưng chính xác thì "Công nghệ 4.0 là gì? Công nghệ 4.0 gồm những gì? Nó tác động đến các lĩnh vực như thế nào? Cơ hội và thách thức cho các doanh nghiệp ra sao? Hãy cùng DACO tìm hiểu ngay sau đây.

1. Công nghệ 4.0 là gì?
Cách mạng Công nghiệp 4.0 được công bố rộng rãi lần đầu tiên vào năm 2011 tại hội chợ Hannover Messe ở Đức. Đây là một sáng kiến của chính phủ Đức nhằm thúc đẩy hiện đại hóa và số hóa ngành công nghiệp nước này.
Tuy nhiên, khái niệm về một cuộc cách mạng công nghiệp mới dựa trên sự hội tụ của các công nghệ kỹ thuật số đã được manh nha từ trước đó. Một số nghiên cứu và phát triển liên quan đến các công nghệ cốt lõi của Công nghiệp 4.0, như Internet of Things (IoT), trí tuệ nhân tạo (AI) và điện toán đám mây, đã diễn ra từ những năm 2000.
Công nghệ 4.0, hay còn được gọi là Cách mạng Công nghiệp 4.0, không chỉ đơn thuần là một bước tiến tuyến tính từ những cuộc cách mạng trước, mà là một sự chuyển đổi đột phá. Nó đại diện cho sự hội tụ của thế giới vật lý, kỹ thuật số và sinh học, tạo nên một hệ sinh thái kết nối và thông minh. Về cốt lõi, nó là sự kết hợp của các công nghệ tiên tiến, xóa mờ ranh giới giữa thế giới thực và ảo, cho phép máy móc giao tiếp và hợp tác với nhau, cũng như với con người, một cách tự động và hiệu quả chưa từng có.
2. Công nghệ 4.0 gồm những gì?
Vậy, công nghệ 4.0 gồm những gì? Có thể tóm tắt những công nghệ chính của cuộc cách mạng này như sau:
- Big Data (Dữ liệu lớn): Nhờ công nghệ lưu trữ khối lượng lớn dữ liệu, doanh nghiệp có thể nắm bắt xu hướng, nhu cầu và mong muốn của khách hàng, xây dựng chiến lược tiếp thị hiệu quả.
- Internet of things (IoT - Vạn vật kết nối): Đây là sự kết hợp của internet, công nghệ vi cơ điện tử và kết nối không dây, giúp liên kết các thiết bị (như điện thoại, máy tính, tivi thông minh) để thu thập và truyền tải dữ liệu thời gian thực. IoT là công nghệ được ứng dụng mạnh mẽ trong lĩnh vực sản xuất và dịch vụ trong thời đại công nghệ 4.0
- Cloud Computing (Điện toán đám mây): Đây là dịch vụ lưu trữ và xử lý dữ liệu qua các nhà cung cấp lớn (như Google) giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí.
- Artificial Intelligence (AI - Trí tuệ nhân tạo): Lĩnh vực phát triển các cỗ máy, hệ thống thông minh có khả năng nhận dạng giọng nói, học tập và phân tích (như Chat GPT, Gemini, Robot Sophia,...). AI phân tích dữ liệu từ Big Data để dự đoán, tối ưu hoá chiến lược cá nhân hoá, đáp ứng nhu cầu cá nhân khách hàng.
- In 3D: Đây là công nghệ tạo ra các mô hình vật lý 3D từ thiết kế kỹ thuật số, giảm thời gian và chi phí sản xuất hiệu quả.
- Data Mining (Khai thác dữ liệu): Khi tìm hiểu công nghệ 4.0 gồm những gì thì khai thác dữ liệu giúp chuyển đổi dữ liệu thô thành các thông tin có giá trị, giúp doanh nghiệp hiểu rõ khách hàng và xác định các cơ hội thị trường.
- Augmented Reality (AR - Thực tế tăng cường) và Virtual Reality (VR - Thực tế ảo) : Mang đến trải nghiệm nâng cao cho người dùng bằng cách kết hợp hình ảnh, âm thanh và văn bản với thế giới thực, giúp cải thiện khả năng tương tác và nâng cao trải nghiệm của khách hàng.
- Robotic Process Automation (RPA - Tự động hóa quy trình bằng robot): Sử dụng robot phần mềm để tự động hóa các tác vụ lặp đi lặp lại như xử lý giao dịch và quản lý dữ liệu, giúp doanh nghiệp tối ưu hóa nguồn nhân lực và nâng cao hiệu suất.
- Blockchain: Công nghệ chuỗi khối đảm bảo tính bảo mật và minh bạch cho các giao dịch, có tiềm năng ứng dụng rộng rãi trong tài chính, chuỗi cung ứng và quản lý dữ liệu.
- Bản sao kỹ thuật số: Công nghệ 4.0 cho phép nhà sản xuất tạo ra bản sao kỹ thuật số—bản sao ảo của các quy trình, dây chuyền sản xuất, nhà máy và chuỗi cung ứng. Bản sao này được hình thành từ dữ liệu thu thập qua các cảm biến IoT, thiết bị PLC, và các thiết bị kết nối internet khác. Nhà sản xuất sử dụng bản sao số để tăng năng suất, cải thiện quy trình và thiết kế sản phẩm mới. Ví dụ, mô phỏng quy trình sản xuất giúp họ thử nghiệm các thay đổi nhằm giảm thời gian chết và nâng cao hiệu quả sản xuất.
Sự kết hợp của những công nghệ trên tạo nên sức mạnh biến đổi của công nghệ 4.0, không chỉ tác động đến ngành công nghiệp mà còn lan tỏa đến mọi mặt của cuộc sống.

3. Ứng dụng công nghệ 4.0 trong các lĩnh vực
3.1 Trong công nghiệp
Ngành sản xuất là ngành được hưởng lợi nhiều nhất từ cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. Những ví dụ nổi bật như:
- Nhà máy thông minh: Robot và con người hợp tác; máy móc tự động điều chỉnh theo dữ liệu thời gian thực, tối ưu hóa hiệu suất và giảm lỗi. Cảm biến IoT giám sát quy trình sản xuất, từ nguyên liệu đến thành phẩm, giúp dự đoán và phòng ngừa sự cố.
- Tối ưu chuỗi cung ứng: Công nghệ blockchain theo dõi nguồn gốc sản phẩm, đảm bảo minh bạch và chống hàng giả. AI phân tích dữ liệu để dự báo nhu cầu, tối ưu kho và vận chuyển.
- Bảo trì dự đoán: Cảm biến IoT theo dõi tình trạng thiết bị, dự đoán thời gian bảo trì, giảm thời gian ngừng hoạt động và chi phí.
3.2 Trong nông nghiệp
Nước ta có thế mạnh về nông nghiệp. Và công nghệ 4.0 đã đang hiện đại hoá ngành nông nghiệp, nâng cao năng suất, chất lượng của sản phẩm.
- Drone phun thuốc và giám sát cây trồng; cảm biến IoT thu thập dữ liệu môi trường để điều chỉnh tưới tiêu và bón phân.
- Hệ thống tưới thông minh tiết kiệm nước và phân bón. AI phân tích dữ liệu để tối ưu sử dụng đất và nguồn lực.
- Robot thu hoạch và phân loại nông sản, giảm lao động thủ công, tăng năng suất.

3.3 Trong giáo dục
Trong giáo dục, công nghệ 4.0 cũng có ảnh hưởng mạnh mẽ, nó thay đổi cách học và dạy, cụ thể:
- Học trực tuyến và cá nhân hóa: Nền tảng học trực tuyến cung cấp khóa học đa dạng, tùy chỉnh theo nhu cầu cá nhân. AI phân tích dữ liệu học tập để đưa ra bài tập và đề xuất phù hợp.
- Thực tế ảo và tăng cường (VR/AR): Tạo môi trường học tương tác, giúp học sinh trải nghiệm kiến thức sinh động.
- Phân tích dữ liệu học tập: Giúp giáo viên đánh giá hiệu quả giảng dạy và điều chỉnh phương pháp.

3.4 Trong ngành ngân hàng
Ngành ngân hàng tại Việt nam cũng đang chuyển đổi mạnh mẽ nhờ công nghệ 4.0:
- Dịch vụ tài chính số: Hiện nay, với sự phủ rộng của ngân hàng di động và ví điện tử, giúp giao dịch mọi lúc mọi nơi, người dân có thể gửi tiết kiệm với smartphone, mở thẻ trực tuyến mà không cần đến ngân hàng.
- Phát hiện gian lận: AI phân tích dữ liệu giao dịch để phát hiện gian lận, bảo vệ tài sản khách hàng.
- Cá nhân hóa trải nghiệm: AI phân tích dữ liệu khách hàng, đề xuất sản phẩm và dịch vụ phù hợp.

3.5 Trong y tế
Công nghệ 4.0 đang thúc đẩy những tiến bộ lớn trong y tế. Với sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật, các nhà nghiên cứu và bác sĩ đã tạo ra vắc-xin để phòng ngừa virus Covit-19 trong đại dịch vừa qua. Đây có thể coi là thành tựu lớn nhất giúp bảo vệ sức khoẻ con người. Ngoài ra, một số ứng dụng cụ thể như:
- Chẩn đoán và điều trị từ xa: Bác sĩ có thể theo dõi và tư vấn bệnh nhân từ xa qua thiết bị IoT.
- Sử dụng robot phẫu thuật: Robot hỗ trợ các ca mổ phức tạp với độ chính xác cao, giảm rủi ro cho bệnh nhân.
- Quản lý hồ sơ điện tử: Hồ sơ bệnh án được lưu trữ và truy cập nhanh chóng, hiệu quả.

Những ứng dụng trên chỉ là một phần trong bức tranh toàn cảnh của Công nghệ 4.0, một cuộc cách mạng đang bùng nổ mạnh mẽ, hứa hẹn thay đổi mọi lĩnh vực của đời sống trong tương lai.
4. Tác động của công nghệ 4.0
Công nghiệp 4.0 mang đến cả cơ hội phát triển vượt bậc lẫn những thách thức không nhỏ. Hiểu rõ cả hai mặt của vấn đề là chìa khóa để tận dụng tối đa tiềm năng và giảm thiểu rủi ro của cuộc cách mạng này.
4.1 Cơ hội
- Tăng năng suất và hiệu quả: Tự động hóa và tối ưu hóa quy trình giúp doanh nghiệp nâng cao năng suất, giảm chi phí sản xuất và cải thiện chất lượng sản phẩm.
- Tạo việc làm mới: Dù một số công việc truyền thống có thể bị thay thế, Công nghệ 4.0 vẫn mở ra cơ hội việc làm mới trong các lĩnh vực như phân tích dữ liệu, lập trình, trí tuệ nhân tạo, robot, và an ninh mạng.
- Cải thiện chất lượng cuộc sống: Ứng dụng trong y tế, giáo dục, giao thông và dịch vụ công cộng giúp nâng cao chất lượng cuộc sống, mang lại tiện lợi và an toàn cho người dân.
- Phát triển kinh tế: Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 thúc đẩy đổi mới sáng tạo, tạo động lực tăng trưởng kinh tế và tăng cường năng lực cạnh tranh quốc gia.
- Cá nhân hóa trải nghiệm: Từ mua sắm trực tuyến đến giáo dục cá nhân hóa, Công nghệ 4.0 mang đến trải nghiệm phù hợp với nhu cầu và sở thích cá nhân.
4.2 Thách thức
- Mất việc làm truyền thống: Tự động hóa và robot có thể thay thế lao động trong nhiều ngành, nhất là công việc lặp đi lặp lại. Điều này đòi hỏi đào tạo lại nguồn nhân lực và tạo công việc mới.
- Khoảng cách số: Không phải mọi người đều có cơ hội tiếp cận công nghệ mới. Khoảng cách số giữa quốc gia, khu vực, và dân cư có thể làm gia tăng bất bình đẳng xã hội.
- An ninh mạng: Kết nối vạn vật tạo ra các lỗ hổng bảo mật, làm tăng nguy cơ tấn công mạng và đánh cắp dữ liệu. Đảm bảo an ninh mạng là thách thức lớn trong thời đại công nghệ 4.0
- Vấn đề đạo đức: Sự phát triển của AI đặt ra nhiều câu hỏi đạo đức, như trách nhiệm pháp lý của AI, quyền riêng tư, và sự kiểm soát của con người đối với công nghệ.
4.3 Giải pháp

Để tận dụng cơ hội và vượt qua thách thức của Công nghệ 4.0, cần có sự hợp tác và đồng lòng, quyết tâm thực hiện từ chính phủ, doanh nghiệp, và cá nhân
- Đào tạo và nâng cao kỹ năng: Đầu tư vào giáo dục và đào tạo kỹ năng số cho người lao động, giúp họ sẵn sàng cho các yêu cầu của công việc trong thời đại mới.
- Thu hẹp khoảng cách số: Đảm bảo mọi người dân đều được tiếp cận công nghệ và internet, giúp giảm bất bình đẳng về cơ hội và kỹ thuật số.
- Thúc đẩy đổi mới sáng tạo: Chính phủ và nhà nước cần hỗ trợ doanh nghiệp nhiều hơn nữa, tạo động lực cho tăng trưởng kinh tế bền vững.
- Tăng cường an ninh mạng: Phát triển hệ thống bảo mật mạnh mẽ, bảo vệ dữ liệu cá nhân và các thông tin quan trọng của quốc gia.
- Xây dựng khung pháp lý: Thiết lập khung pháp lý thích hợp cho việc quản lý và điều chỉnh các công nghệ mới, đảm bảo tính minh bạch và đạo đức trong sử dụng công nghệ.
Chỉ khi chủ động thích ứng và chuẩn bị kỹ lưỡng, chúng ta mới có thể nắm bắt được những tiềm năng của công nghệ 4.0 là gì để hướng tới một tương lai thịnh vượng và bền vững.
Công nghiệp 4.0 là một cuộc cách mạng liên tục phát triển, đòi hỏi sự thích ứng và đổi mới không ngừng. Việc nắm bắt và ứng dụng công nghệ mới không chỉ là lợi thế cạnh tranh, mà còn là yếu tố sống còn cho các doanh nghiệp trong thời đại số. Từ việc tối ưu hóa quy trình sản xuất, nâng cao năng suất, đến việc tạo ra những sản phẩm và dịch vụ đột phá, Công nghiệp 4.0 mang đến vô vàn cơ hội cho những ai sẵn sàng đón nhận.
Tuy nhiên, hành trình chuyển đổi số không phải lúc nào cũng dễ dàng. Doanh nghiệp cần có một đối tác đồng hành đáng tin cậy, có kinh nghiệm và am hiểu sâu sắc về công nghệ, để giúp họ vượt qua những thách thức và tận dụng tối đa tiềm năng của Công nghệ 4.0.
Với hơn 15 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực tự động hóa và chuyển đổi số, DACO tự hào là đơn vị đồng hành cùng doanh nghiệp trên chặng đường chinh phục Công nghiệp 4.0. Từ hệ thống quản lý sản xuất thông minh SEEACT-MES, giúp tối ưu hóa quy trình và nâng cao năng suất, đến các giải pháp quản lý năng lượng, nhiệt độ và độ ẩm, DACO cung cấp các giải pháp toàn diện, đáp ứng mọi nhu cầu của nhà máy sản xuất.
Sự tận tâm, chuyên nghiệp và cam kết đồng hành đến tận cùng của DACO giúp doanh nghiệp vững tin bước vào kỷ nguyên số, sẵn sàng nắm bắt mọi cơ hội và tạo nên thành công bền vững. Hãy để DACO giúp doanh nghiệp của bạn khai phá sức mạnh của Công nghệ 4.0 và vươn tới thành công trong tương lai. Liên hệ DACO Việt Nam theo hotline: 0904.675.995
Xem thêm: